نور آفتاب از طول موج‌های متفاوتی تشکیل شده است که براساس آن نامگذاری می‌شوند. اشعه ماوراءبنفش طول موج خاصی از نور خورشید است که خود به دو قسمت A وB تقسیم می‌شود که هر دو آنها برای پوست مضر هستند. اشعه ماوراءبنفش نوع B، در صورت تماس با پوست بر روی لایه خارجی پوست که اپیدرم نامیده می‌شود، تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد آفتاب سوختگی می‌شود. این نوع از اشعه آفتاب نمی‌تواند از شیشه عبور کند و در نتیجه وقتی پنجره‌ها بسته باشند توسط شیشه جذب شده و وارد اتاق نمی‌شود.
نوع دیگر اشعه ماوراءبنفش یعنی A ، به نواحی عمقی‌تر پوست نفوذ می‌کند و می‌تواند باعث آسیب‌های شدیدتری در پوست شود، علاوه براینکه از شیشه هم عبور می‌کند و در یک اتاق با پنجره‌های بسته هم از دست آن در امان نیستیم. هم نوع A و هم نوع B با شکستن کلاژن پوست، ساخت رادیکال‌های آزاد و مهار مکانیسم‌های ترمیم پوست، می‌توانند باعث ایجاد کک‌ومک، چروک و از همه مهم‌تر سرطان پوست شوند. به اینجا که می‌رسیم، در ذهن همه این سوال پیش می‌آید که چطور از پوستمان در برابر اشعه آفتاب مراقبت کنیم؟ یکی از این راهها استفاده از ضد آفتاب است. ولی علاوه بر آن باید سعی کرد تا حد امکان در ساعات خیلی گرم روز یعنی حدود ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر فقط در صورت اجبار در آفتاب قرار گرفت و از لباس‌هایی استفاده کرد که تا حد ممکن پوشیده باشند و بیشترین قسمت پوست را بپوشانند. کلاه‌های لبه‌دار هم انتخابی مناسب در برابر اشعه آفتاب هستند.
اشعه خورشید همراه با نوع خاصی از اشعه بنام ماوراء بنفش طیف‌های A، B و C دارد که برای پوست خیلی مضر است این در حالی است که ماوراء بنفش C از اتمسفر رد نمی شود و وارد زمین نمی شود زیرا نوع C بسیار سوزاننده و خطرناک است.
بنابراین باید در مقابل نوع A و B محافظت کامل از پوستمان داشته باشیم و این محافظت توسط پوشاننده ها از قبیل لباس، کلاه، دستکش و عینک آفتابی مقدور است.
اما در بعضی از قسمت‌های بدن مانند صورت را نمی‌توان کامل پوشاند بنابراین لازم است برای نگهداری پوست و حفظ سلامت آن از کرم‌های مخصوص ضد آفتاب استفاده کنیم اما هر ضد آفتابی برای هر پوستی مناسب نیست و باید نسبت به سن، جنس و نوع پوست، ضدآفتاب مخصوص آن زیر نظر پزشک متخصص پوست انتخاب شود.
به عنوان مثال برای بچه‌ها باید ضد آفتاب‌های مخصوص اطفال استفاده کرد و برای سنین ۱۲ تا ۳۰ سال باید از ضدآفتاب فاقد چربی استفاده شود و برای سنین ۳۰ تا ۴۵ سال از ضد آفتاب مخصوص پوست‌های نرمال و ۵۰ سال به بالا از ضدآفتاب مخصوص پوست‌های خشک استفاده کرد.
گاهی وقت‌ها افراد دوست دارند روی ضدآفتاب، آرایش یا کرم پودر داشته باشند بنابراین کارخانه‌های داروسازی برآن شدند تا در یک فرآورده، ضدآفتاب و کرم پودر را ادغام کنند بنابراین باید از ضدآفتاب‌های کرم پودر که استاندارد و دارای پروانه وزارت بهداشت هستند استفاده شود یا اگر از نوع خارجی آن استفاده می‌شود حتما داری مجوز ورود و مهر استاندارد باشند.
SPF مخفف Sun protective factor است بنابراین اگر می‌گوییم SPF ضدآفتاب ۳۰ است بدین معناست که با استفاده از این کرم، ۳۰ برابر قدرت محافظت از پوست بدون کرم را داریم.
برای آفتاب‌های کویری لازم است ضدآفتاب‌های ۳۰ به بالا استفاده شود و نوع SPF توسط متخصص مشخص شود.
ضدآفتاب‌ها به ۲ شکل عمل می‌کنند. یک نوع آنها مسدودکننده هستند، فیزیکی،یعنی لایه نازکی روی پوست تشکیل می‌دهند که مانع رسیدن اشعه آفتاب به پوست می‌شود. این نوع از ضدآفتاب‌ها اثر بسیار خوبی برای محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش A و B دارند ولی ممکن است به علت تغییر رنگ ظاهری که روی پوست ایجاد می‌کنند، از نظر زیبایی، برای افراد قابل قبول نباشند. اکسیددوزنگ یک نمونه بارز از ضدآفتاب‌هایی است که به این ترتیب عمل می‌کنند.
مکانیسم دیگر عملکرد ضدآفتاب‌ها، مکانیسم جذبی است. در این روش ضدآفتاب، باجذب اشعه‌های مضر مانع رسیدن آنها به پوست می‌شود. در اغلب موارد ضدآفتاب‌های موجود دربازار
حاوی ترکیبی از مواد هستند و با استفاده از هر دو مکانیسم فوق از پوست شما در برابر آفتاب محافظت می‌کنند
اغلب افراد وقتی ضدآفتاب می‌زنند، مقدار کافی از آن را به پوست نمی‌مالند و میزان مصرف آنها تنها ۲۵ تا ۵۰ درصد مقدار لازم است. ضدآفتاب باید به قدری استفاده شود که یک لایه نازک بر روی پوست تشکیل دهد و بتواند اثر محافظتی خود را به طور کامل اعمال کند.
علاوه بر این، در حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه از خانه خارج شوید. باید ضدآفتاب را روی پوست خود بزنید چون در حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا ضدآفتاب جذب پوست شده و اثرش آغاز شود.
در هوای ابری هم حتما باید ضدآفتاب زد چون ابرها نمی‌توانند اشعه مضر ماوراء بنفش را جذب کنند و تقریبا در هوای ابری ۸۰ درصد این اشعه به پوست می‌رسد.
علاوه بر این چون در هوای ابری گرما و نور شدید آفتاب که می‌تواند باعث شود افراد به محیط‌های سربسته و سایه بروند وجود ندارد، در نتیجه احتمال این که اشعه ماوراءبنفش بیشتری به آنها برسد افزایش می‌یابد. چون این اشعه قابل رویت نیست. پس مثل روزهای آفتابی حتی دقیق‌تر از آن باید در روزهای ابری هم ضدآفتاب زد.
در صورت شستن صورت، تعریق زیاد، شنا کردن و… باید ضدآفتاب دوباره استفاده شود. علاوه بر این، توصیه می‌شود در صورتی که در مقابل آفتاب هستید حداقل هر ۲-۴ ساعت دوباره ضدآفتاب بزنید.
ضدآفتاب‌هایی که به اصطلاح ضدآب هستند، نسبت به بقیه انواع در برابر عرق کردن، بیشتر دوام می‌آورند و اثر بهتری دارند. از آنجا که اغلب افراد اولین باری که ضد آفتاب می‌زنند مقدار کافی از آن به پوست نمی‌مالند، برخی متخصصان توصیه می‌کنند که در برابر آفتاب شدید حتی هر یک ساعت یک بار ضد آفتاب تجدید شود.
در صورت شنا در استخرهای سر باز یا در محل‌هایی که در مقابل اشعه آفتاب هستید باید از ضدآفتاب به ویژه انواع مقاوم به آب آن استفاده کنید و اگر زمان شنای شما طولا‌نی شد، به‌طور مرتب ضدآفتاب را تجدید کنید.
منبع:بیتوته و ایران ناز
تهبه و تنظیم:نماگویا
